Dijital Feodalizm Nedir?
Bilgi ve veri erişimine yön veren teknoloji devlerinin sömürücü bir güce sahip olmalarına olanak sunan sistem; dijital feodalizm olarak tanımlanıyor. Feodalite ve dijital feodalite arasındaki benzetme, her iki sistemde de var olan hiyerarşik güç ve kontrol ilişkileri üzerine kuruludur.
Toprak ve üretim araçlarının mülkiyeti, her iki sistemde de eşitsizliği ve sömürüyü sürdürmek için kullanılan temel araç olarak görülür.
Feodalizme Nasıl Benzetiliyor?
Toprak
Toprak, feodal beylerin mülkiyetindedir ve köylüler bu toprağı kullanmak için kira ve vergi öderler. Veri ve bilgi, dijital platformların mülkiyetindedir ve kullanıcılar bu platformlara erişmek için ücret ve abonelik bedelleri öderler.
Veri, toprak gibi, gücün ve zenginliğin temel kaynağıdır.
Üretim Araçları
Saban, çapa ve diğer üretim araçları feodal beylerin mülkiyetindedir ve köylüler bu araçları kullanmak için kira öderler. Algoritmalar, yazılımlar ve diğer dijital araçlar dijital platformların mülkiyetindedir ve kullanıcılar bu araçları kullanmak için ücret öderler.
Platformlar ve algoritmalar, feodal araçlar gibi, veri ve bilgiyi kullanarak üretim yaparlar.
Serf / Köylü
Köylüler toprağı işlemek için emeğini kullanırlar ve ürettikleri ürünün bir kısmını feodal bey’e vergi olarak verirler. Kullanıcılar platformlar aracılığıyla bilgi ve hizmet üretmek için emeğini kullanırlar ve ürettikleri verilerin bir kısmını platformlara ücretsiz olarak verirler.
Kullanıcılar, serfler gibi, platformlarda bilgi ve hizmet üretmek için emeğini kullanırlar ve ürettikleri verilerin bir kısmını platformlara ücretsiz olarak verirler.
Feodal Beyler
Feodal beyler toprak ve üretim araçlarının mülkiyeti sayesinde köylüler üzerinde siyasi ve ekonomik güce sahiptir. Dijital platformlar veri ve bilgi mülkiyeti sayesinde kullanıcılar üzerinde siyasi ve ekonomik güce sahiptir.
Teknoloji devleri, derebeyleri gibi, veri ve bilgi mülkiyeti sayesinde kullanıcılar üzerinde siyasi ve ekonomik güce sahiptir.
Oluşan / Oluşabilecek Sorunlar
Ekonomik Eşitsizlik
Teknoloji devleri muazzam paraya ve güce sahipken, platformlarına bağlı işçiler ve küçük işletmeler düşük ücretler ve güvencesiz çalışma koşullarıyla karşı karşıyadır. (Srnicek, 2016)
Gözetim Kapitalizmi
Teknoloji devleri, kullanıcıları hakkında topladıkları verileri reklam ve pazarlama için kullanarak mahremiyet ihlallerine ve manipülasyona yol açmaktadır. (Zuboff, 2019)
Demokrasinin Zayıflaması
Teknoloji devleri, bilgi akışını kontrol ederek ve siyasi reklamlar aracılığıyla seçmenleri etkileyerek demokrasinin işleyişini bozabilir. (Balkin, 2020)
Dijital Güvencesizlik ve Belirsizlik
Dijital çağda artan güvencesizlik ve belirsizlik, yeni bir sömürü biçimine yol açabilir. Bu durum, prekarite olarak adlandırılan ve geçici, güvencesiz ve düşük ücretli işlerle karakterize edilen bir çalışma ortamına yol açabilir. (Bauman, 2000)
Önerilen Çözümler
Teknoloji devlerinin gücünü sınırlayan yasalar ve düzenlemeler
Tekelcilik ve rekabet yasalarını güncelleyerek teknoloji devlerinin pazar hakimiyetlerini sınırlamak (Autor et al., 2019)
Veri koruma yasalarını güçlendirerek kullanıcıların veri sahipliği ve kontrolünü korumak (DeNardis, 2019)
Algoritmik şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlayarak teknoloji devlerinin algoritmalarının nasıl çalıştığını denetlemek (Mittelstadt et al., 2019)
Veri kooperatifleri ve platformlar gibi alternatif dijital altyapılar
Kullanıcıların veri sahipliği ve kontrolünü koruyan veri kooperatifleri kurmak (Benkler, 2016)
Merkezi olmayan ve platformlara alternatif olarak çalışan yeni dijital altyapılar geliştirmek (Mason, 2019)
Dijital okuryazarlık ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek
Kullanıcılara çevrimiçi ortamda karşılaştıkları bilgilere eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşabilmeleri için eğitim vermek (Livingstone, 2019)
Dijital medya okuryazarlığı ve sahte haberlerle mücadele konusunda farkındalık yaratmak (Howard & Kollanyi, 2016)
Siz Ne Yapabilirsiniz?
Dijital haklarınızı öğrenin ve savunun. Kişisel verilerinizi korumak için adımlar atın. Alternatif dijital platformları kullanın ve destekleyin. Dijital feodalizme karşı farkındalık yaratın ve bu konudaki tartışmalara katılın.
Birlikte daha adil ve demokratik bir dijital gelecek inşa edebiliriz!
Kaynaklar
- Nickl Srnicek (2016). Platform Capitalism.
- Zuboff, S. (2019). Gözetim Kapitalizmi Çağı.
- Balkin, J. M. (2020). The free speech wars.
- Bauman, Z. (2000). Liquid modernity.
- Autor, D., Dorn, D., Katz, L. F., Patterson, C., & Van Reenen, J. (2019). The fall of the labor share and the rise of superstar firms.
- DeNardis, L. (2019). The privacy paradox.
- Mittelstadt, B. (2018). Algorithmic transparency: A conceptual framework.
- Benkler, Y. (2016). The death of free speech: How the internet is killing democracy and how to save it.
- Mason, P. (2019). Postcapitalism: A guide to our future.
- Livingstone, S. (2019). Media literacy and the challenge of fake news.
- Howard, P. N., & Kollanyi, B. (2016). Bots, #StrongerIn, and #Brexit: Computational propaganda during the UK-EU referendum.
Beğenebileceğiniz Yazılar
- Veri Kooperatifi
- Filtre Balonu Bize Nasıl Bir Dijital Dünya Yaratıyor?
- Dijital Feminizm
- Dikkat Ekonomisi
Görselleştirilmiş Yazı (Web Hikayesi)
