Veri Kooperatifi Nedir?
Veri kooperatifleri, bireylerin verilerini ortaklaşa sahip olmalarını ve yönetmelerini sağlayan, demokratik ve adil bir veri ekosistemi oluşturmayı amaçlıyor.
Tıpkı bir kooperatifte olduğu gibi, veri kooperatiflerinde de bireyler verilerini bir araya getirir ve ortaklaşa yönetir.
Neyi Hedefler?
Veri Sahipliği ve Kontrolü
Bireyler, verilerinin nasıl kullanılacağına karar verir ve üzerinde tam kontrol sahibi olur.
Adil Faydalanma
Kooperatif, verilerden elde edilen gelirleri üyelerine adil bir şekilde pay eder.
Şeffaflık ve Güven
Veriler şeffaf bir şekilde takip edilir ve üyeler veri işleme süreçlerine dahil olur.
Dayanıklılık ve Güç
Birlikte hareket eden bireyler, veri tekeline karşı daha güçlü bir pozisyona gelir.
Katılımcıların Kazancı Ne?
Veri kooperatiflerinde, katılımcıların kazanç elde etme şekli, kooperatifin modeline göre değişiklik gösterebilir. Bazı yaygın modeller şunlardır:
Üyelik Payları
Üyeler, kooperatife katılırken bir miktar para yatırır ve bu paylar kooperatifin karına orantılı olarak geri ödenir.
Veri Paylaşımı
Üyeler, verilerini kooperatifle paylaşır ve verilerden elde edilen gelirden pay alır.
Hizmet Sağlama
Kooperatif, üyelere veri analizi, veri yönetimi gibi konularda hizmet sunar ve bu hizmetlerden gelir elde eder.
Ürün Satışı
Kooperatif, üyelerin verilerinden elde ettiği bilgileri kullanarak ürünler geliştirir ve satar ve bu ürünlerden elde edilen gelir üyelerle paylaşılır.
Örnekler
Salus Coop: Üyelerinin sağlık verilerini bir araya getirmelerine ve paylaşmalarına olanak tanıyor.
Swash: Üyelerin ziyaret ettiği web sayfalarını veri olarak alıyor. Topladığı verilerden elde ettiği kârın %70 ini kullanıcılarla paylaşıyor.
Resonate: Dinleyiciler belirli bir para ile üye olurken, müzisyenler ürünlerini paylaşıyor ve platform çalışanları da sistemi ayakta tutuyor. Bu 3 parti arasında belirli oranlarda kâr payı dağıtılıyor.
Sonuç
Dijital feodalizmin getirebileceği olumsuzluklarla mücadele yöntemlerinden biri olarak öğrenmemiz ve gerektiğinde bilinçli olarak kullanmamızda fayda var.
Beğenebileceğiniz Yazılar
- Dijital Feodalizm Teknolojik Sömürü Düzeni Mi?
- Filtre Balonu Bize Nasıl Bir Dijital Dünya Yaratıyor?
- Dijital Feminizm
- Antroposentrizm Nedir?
Kaynaklar
Benkler, Y. (2006), The Wealth of Networks
Mayer-Schönberger, V., & Cukier, W. (2013), Big Data: A Revolution in Strategy, Tactics, and Knowledge
Bobo, B. (2016), Data co-operatives: A new paradigm for data governance in the digital economy
Janssen, M., & Kukula, G. (2016), A Platform Governance Framework for Data Cooperatives
Görselleştirilmiş Yazı (Web Hikayesi)
